邦板牙語

维基百科,自由的百科全书
邦板牙語
Kapampangan
母语国家和地区菲律宾
区域中央呂宋
母语使用人数
290萬,是菲律賓第六大語言人口[1]
語系
文字拉丁字母 (Kapampangan or Spanish variant);
Historically written in Kulitan
官方地位
作为官方语言Regional language in the Philippines
管理机构Commission on the Filipino Language
語言代碼
ISO 639-2pam
ISO 639-3pam

邦板牙語KapampanganCapampan͠gan庫利坦字母),按其名稱的英語讀法又譯作帕姆潘格語卡帕姆潘格語卡片片甘語,是一種在菲律賓呂宋島中部所使用的語言,屬於「北菲律賓語言」。邦板牙語是菲律賓的八大民族語言之一,按人口比例,是菲律賓第六大語言人口[1]。這種語言的母語使用者位於全邦板牙省丹轆省南部、巴丹省北部,而在布拉干省新怡詩夏省部份人口及在三描禮士省阿埃塔人亦聽得明白。邦板牙語在當地的名稱叫作「Amanung Sisuan」,字面意思就是「餵奶時的語言」,也就是母語的意思。

歷史[编辑]

邦板牙語的名稱源於「邦板」(pampang,意思即是「河岸」。在16世紀西班牙人到達菲律賓以前,人們對這種語言可以說沒有幾多認識。 到了18世紀,Diego Bergaño神父寫了兩本有關這種語言的著作,分別為Vocabulario de la lengua Pampanga[2]Arte de la lengua Pampanga,是邦板牙語研究的經典。

例子[编辑]

常用詞語[编辑]

  • Komusta na ka? - 你好吗?
  • Masalese ku pu. - 我很好.
  • Mayap ku pu. - 我很好.
  • Nanung lagyu mu? - 你叫什么名字?
  • Malagu ka talaga! - 你很漂亮!
  • Kasanting mo! - 你很帅!
  • Wa - 是
  • Ali - 不
  • Me keni. (from 'Ume ka keni'). - 来。
  • Bisa kung maglolo keka. - 「我想追求你」
  • Tabalu keka - 字面意思指「我並不認識你」
  • E ku balu.- 我不知道。
  • Mako na ku. - I am going.
  • Mangan ta na, mangan tamu. - 我们吃饭吧。

數字[编辑]

數字  邦板牙語
1 Metung/Isa
2 Adua
3 Atlu
4 Apat
5 Lima
6 Anam
7 Pitu
8 Walu
9 Siyam
10 Apulu
11 Labing metung
12 Labing adua
13 Labing atlu
14 Labing apat
15 Labing lima
20 Adwang pulu
21 Adwang pulu't metung
22 Adwang pulu't adua
30 Atlung pulu
100 Dinalan
200 Aduang dalan
1,000 Libu / Metung Libu / Metung a Libu
2,000 Aduang Libu
10,000 Lacsa
100,000 Gatus
200,000 Adwang Dalan Libu / Adwang Dalan A Libu
1,000,000 Sangyuto
2,000,000 Aduang Milyun (Modern)
1,000,000,000 Bilyun / Metung Bilyun / Metung a Bilyun (Modern)

傳統邦板牙語歌曲[编辑]

Atin Ku Pung Singsing

Atin ku pung singsing
Metung yang timpukan
Amana ke iti
King indung ibatan [Better = "Kang..."]
Sangkan keng sininup
King metung a caban
Mewala ya iti,
E ku kamalayan.

King sukal ning lub ku
Susukdul king banua
Pikurus kung gamat[or the active "Mikurus..."]
Babo ning lamesa
Ninu mang manakit
King singsing cung mana
Kalulung pusu ku
Manginu ya keya.

English Translation:

I once had a ring
With a beautiful gem
I inherited this
From my mother
I stored it as well as I could
In a hopebox
But it just suddenly disappeared
I didn't notice.

The heartache inside me
Is as high as the sky
My crossed hands (as I pray)
Are upon the table
Whoever would find
That inherited ring
[Better: My inherited ring] My poor heart (that's aching)
Shall forever worship him/her.

Aldo ning Quequeng Quasal

Pengacu ning sintang cacung liguran
Queng Domingo aldo na ning quequeng casal
Mipalucsu ya'ing pusu cu queng tula't ligaya
Micaul que pang adua bayu memun caya

Aniang miras ing aldo ning tipanan
Migayac at misulud cung pangcasal
Bigung calma aniang miras cu lele altar ning pisamban
Cacasal de ring aliwa'y Sintang Irang. (2X w/ ref.)

Refrain:

Sintang Irang ning bie co
Ica ing mal canacu
Nung miwale ca siping cu
Ay mate cu!

Ica ing sampaga, acu ing maging ambun
Acung babie tula qng pusu paragul
Potang bigla cang magticum
Ing tanque malanat
Ing tanque malagas!
Mabaldug qng gabun!

參看[编辑]

參考資料[编辑]

註釋[编辑]

  1. ^ 1.0 1.1 Philippine Census, 2000. Table 11. Household Population by Ethnicity, Sex and Region: 2000
  2. ^ Bergaño

參考文獻[编辑]

  • Bautista, Ma. Lourdes S. 1996. An Outline: The National Language and the Language of Instruction. In Readings in Philippine Sociolinguistics, ed. by Ma. Lourdes S. Bautista, 223. Manila: De La Salle University Press, Inc.
  • Bergaño, Diego. 1860. Vocabulario de la Lengua Pampanga en Romance. 2nd ed. Manila: Imprenta de Ramirez y Giraudier.
  • Castro, Rosalina Icban. 1981. Literature of the Pampangos. Manila: University of the East Press.
  • Fernández, Eligío. 1876. Nuevo Vocabulario, ó Manual de Conversaciónes en Español, Tagálo y Pampángo. Binondo: Imprenta de M. Perez
  • Gallárdo, José. 1985-86. Magaral Tang Capampangan. Ing Máyap a Balità, ed. by José Gallárdo, May 1985- June 1986. San Fernando: Archdiocese of San Fernando.
  • Henson, Mariano A. 1965. The Province of Pampanga and Its Towns: A.D. 1300-1965. 4th ed. revised. Angeles City: By the author.
  • Kitano Hiroaki. 1997. Kapampangan. In Facts About The World’s Major Languages, ed. by Jane Garry. New York: H.W. Wilson. Pre-published copy
  • Lacson, Evangelina Hilario. 1984. Kapampangan Writing: A Selected Compendium and Critique. Ermita, Manila: National Historical Institute.
  • Manlapaz, Edna Zapanta. 1981. Kapampangan Literature: A Historical Survey and Anthology. Quezon City: Ateneo de Manila Universit Press.
  • Panganiban, J.V. 1972. Diksyunaryo-Tesauro Pilipino-Ingles. Quezon City: Manlapaz Publishing Co.
  • Pangilinan, Michael Raymon M. 2004. Critical Diacritical. In Kapampangan Magazine, ed. by Elmer G. Cato,32-33, Issue XIV. Angeles City: KMagazine.
  • Samson, Venancio. 2004. Problems on Pampango Orthography. In Kapampangan Magazine, ed. by Elmer G. Cato,32-33, Issue XII. Angeles City: KMagazine.
  • Tayag, Katoks (Renato). 1985. "The Vanishing Pampango Nation", Recollections and Digressions. Escolta, Manila: Philnabank Club c/o Philippine National Bank.
  • Turla, Ernesto C. 1999. Classic Kapampangan Dictionary. Offprint Copy

外部連結[编辑]