韃靼語字母

韃靼語在韃靼斯坦境內使用兩套書寫系統：西里爾字母和拉丁字母。中國國內的塔塔爾語則保留了歷史上的阿拉伯字母。

韃靼文字沿革史

圖像

• 
• 
• 

拉丁字母

一套基於拉丁字母的系統在2000年以後主要被使用在韃靼斯坦共和國並且主要出現在互聯網上，但是由於俄羅斯的法律規定所有的俄羅斯語言必須用西里爾字母書寫，最近已經不那麼常見了。

韃靼語拉丁字母
A	a	Ä	ä	B	b	C	c	Ç	ç	D	d	E	e	F	f	G	g	Ğ	ğ	H	h	I	ı	İ	i	Í	í	J	j
K	k	L	l	M	m	N	n	Ñ	ñ	O	o	Ö	ö	P	p	Q	q	R	r	S	s	Ş	ş	T	t	U	u	Ü	ü
V	v	W	w	X	x	Y	y	Z	z

Zamanälif系統的發音

新土耳其字母 1922-2002

韃靼語大部分是諧音詞，就是說通常可以從拼寫推測單詞讀音。此規則不適用於新近借入單詞，如summit and names.

• A – a as in "ugly"
• Ä – ä as in "man", but less open
• B – be as in "bell"
• C – ce as in "pleasure"
• Ç – çe as in "usher" or "chocolate" but without first [t]
• D – de as in "decade" (the tongue touches only the front teeth but not the palate.)
• E – e as in "six" or "needed"
• F – fe as in "federal"
• G – ge as in "get"
• Ğ – ğı is back version of g, very close to back r in French
• H – he as in "helicopter"
• I – ı as in "number"
• İ – i as in "kiss" or "read"
• Í – í as in "beyond"
• J – je as in "garage" pronounced as in French & English)
• K – ke as in "kettle"
• L – le as in "leg"
• M – me as in "men"
• N – ne as in "never"
• Ñ – ñe as in "English" and "song"
• O – o as in "orchestra" and "obligation"
• Ö – ö as in "urbane" and like German ö
• P – pe as in "pen"
• Q – qu as in "Iraq"
• R – re as in Spanish "carro" (the tongue vibrates doing a few touches of palate during pronunciation of one sound)
• S – se as in "sell"
• Ş – şe as in ""slash"
• T – te as in "telephone" (the tongue touches only the front teeth but not the palate.)
• U – u as in "oops!"
• Ü – ü as in "jew" and like German ü
• V – ve as in "vegetable"
• W – we as in "wall"
• Y – ye as in "yes"
• X – xa close to that in "chemistry", or like Scottish "ch" in "loch"
• Z – ze as in "zebra"

轉換表（ Zamanälif為基礎)

序號	拉丁字母	拉丁名	西里爾名	Transcription
1	A a	A	А	ɑ, ʌ
	Á á	A hämzä belän	А һәмзә белән	ɑ
2	Ä ä	Ä , noqtalı A	Ә, нокталы А	æ, ə
	Â â	A dulqın belän	А дулкын белән	æ
3	B b	Bé	Бэ	b
4	C c	Cé	Җэ	ʑ
5	Ç ç	Çé	Чэ	ɕ, t͡ʃ
6	D d	Dé	Дэ	d
7	E e	E	Э	e
	É é	E hämzä belän, ozın E	Э һәмзә белән, озын э	ɛ
8	F f	Éf	Эф	f
9	G g	Gé	Ге	ɡ
10	Ğ ğ	Ğé	Гъэ	ɣ
11	H h	Hé	Һэ	h
12	İ i	İ	И	i
13	Í í	Í	Ый	ɨɪ
14	I ı	I	Ы	ɨ
15	J j	Jé	Жэ	ʒ, d͡ʒ
16	K k	Ké	Ке	k
17	L l	El	Эль	l
18	M m	Ém	Эм	m
19	N n	Én	Эн	n
20	Ñ ñ	Éñ	Эң	ŋ
21	O o	O	О	o, o:
	ó	O hämzä belän	О һәмзә белән	ø
22	Ö ö	Ö, noqtalı O	Ө, нокталы О	œ
23	P p	Pé	Пэ	p
24	Q q	Qu	Ку	q
25	R r	Ér	Эр	r
26	S s	És	Эс	s
27	Ş ş	Şa	Ша	ʃ
28	T t	Té	Тэ	t
29	U u	U	У	u
	ú	U hämzä belän	У һәмзә белән	ʊ
30	Ü ü	Ü, noqtalı U	Ү, нокталы У	Y
31	V v	Vé	Вэ	v
32	W w	Wé	Вэ (Уэ)	w
33	X x	Éx	Эх	x
34	Y y	Yé	Йэ	j, ɪ
35	Z z	Zet	Зет	z
	' - hämzä	Hämzä	Һәмзә	ʔ

西里爾系統

韃靼語西里爾字母
А	а	Ә	ә	Б	б	В	в	Г	г	Д	д	Е	е	(Ё	ё)	Ж	ж	Җ	җ	З	з	И	и	Й	й	К	к	Л	л
М	м	Н	н	Ң	ң	О	о	Ө	ө	П	п	Р	р	С	с	Т	т	У	у	Ү	ү	Ф	ф	Х	х	Һ	һ	Ц	ц
Ч	ч	Ш	ш	(Щ	щ)	Ь	ь	Ы	ы	Ъ	ъ	Э	э	Ю	ю	Я	я

官方版包含39個字母:

А Ә Б В Г Д Е (Ё) Ж Җ З И Й К Л М Н Ң О Ө П Р С Т У Ү Ф Х Һ Ц Ч Ш Щ Ъ Ы Ь Э Ю Я

發音

Letters and symbols of the Tatar Cyrillic alphabet

大寫	小寫	Correspondence to Zamanälif.	Earlier Translit.	Name (хәреф исеме)	發音	註釋
А	а	a	a	а /a/	[a]
Ә	ә	ä	ä	ә /æ/	[æ]
Б	б	b	b	бэ /be/	[b]
В	в	w, v	v	вэ /we/	[w]
Г	г	g, ğ	g	гэ /ɡe/	[ɡ]; [ɣ]
Д	д	d	d	дэ /de/	[d]
Е	е	e, ye, yı	e	йе /je/ , йы /jɯ/	[je]; [jɯ]; [e]
Ё	ё	yo	ë	йо /jo/	[jo]
Ж	ж	j	ž	жэ /ʒe/	[ʒ]
Җ	җ	c	ẓ̌	җэ /ʑe/	[ʑ]
З	з	z	z	зэ /ze/	[z]
И	и	i	i	и /i/	[i]
Й	й	y	j	кыска и /qɯsˈqa ˈi/	[j]
К	к	k, q	k	ка /qa/	[k]; [q]
Л	л	l	l	эль /el/	[l]
М	м	m	m	эм /em/	[m]
Н	н	n	n	эн /en/	[n]
Ң	ң	ñ	ņ	эң /eŋ/	[ŋ]
О	о	o	o	о /o/	[o]
Ө	ө	ö	ö	ө /ø/	[ø]
П	п	p	p	пэ /pe/	[p]
Р	р	r	r	эр /er/	[r]
С	с	s	s	эс /es/	[s]
Т	т	t	t	тэ /te/	[t]
У	у	u, w	u	У /u/	[u]; [w]
Ү	ү	ü, w	ü	Ү /y/	[y]; [w]
Ф	ф	f	f	эф /ef/	[f]
Х	х	x	x	ха /xa/	[x]
Һ	һ	h	h	һэ /he/	[h]
Ц	ц	ts, s	c	цэ /tse/	[ts]
Ч	ч	ç	č	чэ /ɕe/	[ɕ]
Ш	ш	ş	š	ша /ʃa/	[ʃ]
Щ	щ	şç	šč	ща /ʃɕa/	[ʃɕ]
Ъ	ъ	'	」	калынлык билгесе /qalɯnˈlɯq bilɡeˈse/	[ʔ]	калынлык һәм аеру билгесе
Ы	ы	ı	y	ы /ɯ/	[ɯ]
Ь	ь	'	』	нечкәлек билгесе /neɕkæˈlek bilɡeˈse/	[ʔ]	нечкәлек һәм аеру билгесе
Э	э	e, '	è	э /e/	[e]; [ʔ]
Ю	ю	yu, yü	ju	йу /ju/	[ju]; [jy]
Я	я	ya, yä	ja	йа /ja/	[ja]; [jæ]

歷史

主條目：Jaŋalif

參閲

• 塔塔爾語
• Jaŋalif

外部連結

• Information about Tatar writing （頁面存檔備份，存於互聯網檔案館）
• Lengua Tártara （頁面存檔備份，存於互聯網檔案館）