大清皇帝功德碑

	大清皇帝功德碑
漢語名稱
正體字	大清皇帝功德碑
簡化字	大清皇帝功德碑
標音
官話; （現代標準漢語）
- 漢語拼音	dàqīng huángdì gōngdébēi
韓語名稱
諺文	대청황제공덕비
漢字	大淸皇帝功德碑
標音
- 文觀部式	Daecheong Hwangje Gongdeokbi
- 馬-賴式	Taech'ŏng Hwangje Kongdŏkpi
蒙古語名稱
傳統蒙文	ᠳᠠᠶᠢᠴᠢᠩ; ᠤᠯᠤᠰ ᠤᠨ; ᠪᠣᠭᠳᠠ; ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠤ; ᠡᠷᠳᠡᠮ; ᠪᠢᠯᠢᠭ᠌ ᠢ; ᠳᠠᠭ᠌ᠤᠷᠢᠰᠭ᠌ᠠᠭᠰᠠᠨ; ᠪᠡᠢ
滿語名稱
滿文	ᡩᠠᡳ᠌ᠴᡳᠩ; ᡤᡠᡵᡠᠨ ‍ᡳ; ᡝᠨ᠋ᡩᡠ᠋ᡵᡳᠩᡤᡝ; ᡥᠠᠨ ‍ᡳ; ᡤᡠᠩ; ᡝᡵᡩᡝ᠋ᠮᡠᡳ; ᠪᡝᡳ
穆麟德轉寫	Daicing gurun-i Enduringge Han-i gung erdemui bei
太清轉寫	Daiqing gurun-i Enduringge Han-i gung erdemui bei

**大清皇帝功德碑**
	2015年修復後的碑址
其他名稱	三田渡碑
地點	南韓首爾特別市松坡區蠶室洞（韓語：잠실동）47號
坐標	37°30′38″N 127°6′6″E / 37.51056°N 127.10167°E
類型	碑
面積	200平方公尺（2,200平方英尺）
歷史
建立於	朝鮮仁祖十七年（1639年）
時代	朝鮮王朝（大清）
事件	丙子戰爭
注釋
網站	三田渡碑介紹（韓文）
韓國史跡
官方名稱	首爾三田渡碑
評定時間	1963年1月21日
參考編碼	101

大清皇帝功德碑（滿語：ᡩᠠᡳ᠌ᠴᡳᠩ
ᡤᡠᡵᡠᠨ ‍ᡳ
ᡝᠨ᠋ᡩᡠ᠋ᡵᡳᠩᡤᡝ
ᡥᠠᠨ ‍ᡳ
ᡤᡠᠩ
ᡝᡵᡩᡝ᠋ᠮᡠᡳ
ᠪᡝᡳ）是丙子胡亂之後清太宗在朝鮮王朝首都漢城附近建立的石碑。其最早豎立在大韓民國首爾特別市松坡區的三田渡，故又以其所在地的地名而稱為「三田渡碑」。2008年遷移到松坡區蠶室洞（韓語：잠실동）樂天世界大樓的後面。此碑列為大韓民國指定史蹟之一，編號為第101號，全稱為「三田渡清太宗功德碑」。現代韓國人將此碑當作「恥辱碑」看待。

歷史[編輯]

1636年，清太宗入侵朝鮮，擊敗朝鮮軍隊。朝鮮仁祖前往南漢山城避難。後來仁祖被迫向清朝投降，願為清朝的藩屬國，史稱「丙子胡亂」。次年，太宗要求朝鮮建立一座功德碑，以頌揚大清皇帝的功績。在清朝的壓力下，仁祖被迫同意了，大清皇帝功德碑於1639年豎立於當年太宗受降的三田渡地區。碑文用滿文、蒙古文和文言漢文寫成，正面為滿文和蒙古文，背面為漢文，其內容大致相同。漢文版本為朝鮮官員李景奭撰寫，其他兩種語言的版本應是由漢文版本翻譯而成。此後，每當清朝敕使到達朝鮮，都會前往三田渡，拜謁大清皇帝功德碑。

清朝人認為三田渡碑對朝鮮伏屬清朝的統治起着很好的效果，清聖祖便曾說：「此等地方，太宗文皇帝定朝鮮之役，我兵無處不到。以已破之國，我朝為之重加營建，俾安堵如故。是以其國人於太宗文皇帝駐軍之地樹立石碑，備書更生之德^[1]。」然而，自從三田渡碑的豎立以來，朝鮮人便一直視該碑為恥辱碑，一直有人試圖破壞。比如在1640年，全羅、慶尚兩道儒生因反對朝鮮送舟師助清伐明而不受採納，便揚言要搗毀三田渡碑^[2]。此後朝鮮專門定軍守直碑閣，直到1895年拆除為止。

1895年，清朝在甲午戰爭中被日本打敗。清、日簽訂了《馬關條約》，承認朝鮮與清朝脫離藩主關係。此後，開化黨掌權者拆毀了迎恩門，並推倒了三田渡碑，此碑埋入地下。1931年掘出，1956年，韓國文化部長和教育部長認為此碑是民族恥辱的象徵，再次將其埋入地下。1963年，因洪水的肆虐，三田渡碑再度出現在人們眼前。人們認為此碑作為文化遺產和民族恥辱的象徵應該銘記，所以將之當作史跡保護起來。1983年，漢城市在該碑周圍建立公園。

2007年2月3日，也就是丙子胡亂後的370年，三田渡碑遭到韓國民族主義者的破壞。破壞者用紅色油漆在碑的正面寫上「철」（諺文「撤」）、「370」，背面寫上「거」（諺文「去」）、「병자」（諺文「丙子」）。27日，39歲的犯人朴氏被捕。此人曾在當年1月因為甲午農民戰爭的原因破壞了古阜（韓語：고부군）郡守趙秉甲（韓語：조병갑）建立的石碑，他聲稱對韓國政府處理「恥辱碑」的做法非常不滿，認為該碑應該撤去，或者轉移到其他地方去。6月15日，石碑修復完成。

2008年，韓國對三田渡碑原來的位置進行考證，文化財廳決定將碑移到樂天世界大樓後面、松坡區蠶室洞（韓語：잠실동）47號石村湖水西湖東北方向的綠地上。至於位於原石碑基座下描繪仁祖向太宗行三跪九叩之禮的銅板，由於該銅板為1983年建造史蹟公園時所造之物，文化財委員會認為沒有文物價值，將其撤去^[3]。

碑文內容[編輯]

「大清皇帝功德碑」碑文內容

漢文碑文

大淸皇帝功德碑

大清崇德元年冬十有二月　寬溫仁聖皇帝　以壞和自我　始赫然怒　以武臨之　直擣而東　莫敢有抗者　時我寡君棲於南漢　凜凜若履春冰而待白日者　殆五旬　東南諸道兵　相繼崩潰　西北帥逗撓峽內　不能進一歩　城中食且盡　當此之時　以大兵薄城　如霜風之卷秋蘀　爐火燎鴻毛　而皇帝以不殺爲武　惟布德是先　乃降勅諭之曰　來　朕全爾　否　屠之　有若英馬諸大將　承皇命相屬於道　於是　我寡君集文部諸臣謂曰　予托和好於大邦　十年於茲矣　由予惛惑　自速天討　萬姓魚肉　罪在予一人　皇帝猶不忍屠戮之　諭之如此　予曷敢不欽承　以上全我宗社　下保我生靈乎　大臣協贊之　遂從數十騎　詣軍前請罪　皇帝乃優之以禮　拊之以恩　一見而推心腹　錫賚之恩　遍及從臣　禮罷　即還我寡君於都城　立召兵之南下者　振旅而西　撫民勸農　遠近之雉鳥散者　咸復厥居　詎非大幸歟　小邦之獲罪上國久矣　己未之役　都元帥姜弘立　助兵明朝　兵敗被擒　太祖武皇帝　只留弘立等數人　餘悉放回　恩莫大焉　而小邦迷不知悟　丁卯歳　今皇帝命將東征　本國君臣　避入海島　遣使請成　皇帝允之　視爲兄弟國　疆土復完　弘立亦還矣　自茲以往　禮遇不替　冠蓋交跡　不幸浮議扇動　搆成亂梯　小邦申飭邊臣　言渉不遜　而其文爲使臣所得　皇帝猶寬貸之　不即加兵　乃先降明旨　諭以師期丁寧反覆　不翅若提耳面命　而終未免焉　則小邦君臣之罪　益無所逃矣　皇帝既以大兵圍南漢　而又命偏師　先陷江都　宮嬪王子曁卿士家小　倶被俘獲　皇帝戒諸將　不得擾害　令從官及內侍看護　既而　大霈恩典　小邦君臣及其被獲眷屬　復歸於舊　霜雪變爲陽春　枯旱轉爲時雨　區宇既亡而復存　宗社已絶而還續　環東十數千里　咸囿於生成之澤　此實古昔簡策所稀覯也　於戱盛哉　漢水上流三田渡之南　即皇帝駐蹕之所也　壇塲在焉　我寡君爰命水部　就壇所增而高大之　又伐石以碑之　垂諸永久　以彰夫皇帝之功之德　直與造化而同流也　豈特我小邦　世世而永賴　抑亦大朝之仁聲武誼無遠不服者　未始不基於茲也　顧搴天地之大　畫日月之明　不足以彷彿其萬一　謹載其大略　銘曰　

天降霜露　載蕭載育　惟帝則之　竝布威德　皇帝東征　十萬其師　殷殷轟轟　如虎如豼　西蕃窮髪　曁夫北落　執殳前驅　厥靈赫赫　皇帝孔仁　誕降恩言　十行昭回　既嚴且溫　始迷不知　自貽伊慼　帝有明命　如寐之覺　我後祗服　相率而歸　匪惟怛威　惟德之依　皇帝嘉之　澤洽禮優　載色載笑　爰束戈矛　何以錫之　駿馬輕裘　都人士女　乃歌乃謳　我後言旋　皇帝之賜　皇帝班師　活我赤子　哀我蕩析　勸我穡事　金甌依舊　翠壇維新　枯骨再肉　寒荄復春　有石巍然　大江之頭　萬載三韓　皇帝之休　　

嘉善大夫禮曹叅判兼同知義禁府事　臣呂爾徵　奉敎篆

資憲大夫漢城府判尹　臣吳竣　奉敎書

資憲大夫吏曹判書兼弘文館大提學藝文館大提學知成均館事　臣李景奭　奉敎撰

崇德四年十二月初八日立

滿文碑文的穆麟德轉寫

Daicing gurun-i enduringge han-i gung erdemui bei

Daicing gurun i wesihun erdemunggei sucungga aniya tuweri jorgon biya de

Gosin onco hūwaliyasun enduringge han acaha be efulehengge menci deribuhe seme ambula jili banjifi coohai horon enggelejifi dergi baru cing seme jici yaya geleme alihakū teri fonde meni sitahūn ejen nan han de tomofi geleme olhome niyengniyeri juhe be fehufi genendere be aliyara gese susai ci inenggi dergi juleri geren jugūn i cooha siran siran i gidabuha wargi amargi jiyanggiyūn se alin horo de jailafi bederecere goroki amasi emgeri

Oksome mutehekū hecen i dorgi jeku geli wajiha tere fonde amba cooha hecen be gaijarangge šahūrun edun bolori erin i mooi abdaha be sihabure tuwai gūrgin de gashai funggala be deijire gese bihe enduringge han warakū be dele erdemu selgiyere be oyonggo obufi hese wasimbufi ulhibume jihede simbe yooni obure jiderakū ohode suntebumbi sehe tereci inggūldai mafuta geren jiyangjiyūn se

Enduringge han i hese be alifi amasi julesi gisureme yabure jakade meni sitahūn ejen bithe coohai geren ambasa be isabufi hendume bi amba gurun i baru acafi juwan aniya oho mini farhūn liyeliyehun de abkai dailara be hūdulabufi tumen halai irgen jobolon tušaha ere weile mini emhun beye de bi

Enduringge han nememe wame jenderakū uttu ulhibure bade bi ai gelhun akū mini dergi mafari doro be yooni obume mini fejergi irgen be karame hese be aime gaijarakū sehe manggi geren ambasa saišame dahafi uthai emu udu juwan moringga be gaifi coohai juleri jifi weile be alire jakade

Endurinnge han dorolome gosime kesi i bilume acame jakade mujilen niyaman be tucibume gisurehe šangname buhe kesi dahara ambasa de bireme isinaha dorolome wajiha manggi uthai meni sitahūn wang be amasi du hecen de bederebufi ilihai andan de julesi genehe cooha be bargiyafi wesihūn bedereme irgen be bilure usin i weile be huwekiyebure jakade goroki hanciki samsiha irgen gemu dasame jifi tehengge amba kesi wakao

Ajige gurun dergi gurun de weile bahafi goidaha sohon honin aniya du yuwanšuwai jiyang hūng li be takūrafi ming gurun de cooha aisilame genehengge gidabufi jafabuha manggi

Taizu horonggo han damu jiyang hūng li jergi udu niyalma be bibufi gūwa be gemu amasi bederebuhe kesi ereci amban ningge akū tuttu ocibe ajige gurun geli liyeliyefi ulhiyakū ojoro jakade fulahūn gūlmahūn aniya

Enduringge han jiyangjiyūn be takūrafi dergi babe dailanjiha manggi meni gurun i ejen amban gemu mederi tun de jailame dosifi elcin takūrafi acaki seme baiha enduringge han gisun be gaifi ahūn deo i gurun obufi ba na be yooni obuha jiyang hūng li be nememe amasi be yerebuhe ereci amasi dorolohongge ebereke akū elcin takūrahangge lakcaha akū bihe kesi akū oilori hebe

Dekdefi facuhūn i tangkan baninafi ajige gurun jecen i ambasa de gocishūn akū gisun i bithe arafi unggihe tere bithe be elcin jihe ambasa bahafi gamaha enduringge han hono oncoi gamame uthai cooha jihekū neneme genggiyen hese be wasimbume coohalara erin be boljome dahūn dahūn i ulhibuhengge šan be jafafi tacihiyara ci hono dabali kai tuttu ocibe geli urgunjeme

Dahakūngge ajige gurun i geren ambasai weile ele guweci ojorakū oho enduringge han i amba cooha nan han be kafi geli hese wasimbufi neneme emu gargan i cooha unggifi giyang du be gaifi wang ni juse sargan ambasa hehe juse gemu jafabuha manggi

Enduringge han geren jiyangjiyūn be ume necire nungnere seme fafulafi meni hafasa taigiyasa be tuwakiyabuha tuttu amba kesi be isibure jakade ajige gurun i ejen amban jafabuha juse sargan gemu fe an i ofi gecen nimanggi kūbulifi niyengniyeri oho olhon hiya forgošofi erin i aga oho gese ajige gurun i gukuhe ba dasame bibuhe mafari doro lakcaha be dahūme

Siraha dergi bai šurdeme ududu minggan bai niyalma gemu banjibuha hūwašabuha kesi de horibuha ere yargiyan i julgei kooli de sabuhakūngge kai han sui mukei wesihun san tiyan du bai julergi uthai enduringge han i isinjiha ba tan soorin bi meni sitahūn ejen jurgan i niyalma de hendufi tan soorin be nonggime den amban badarabufi geli wehe be gaifi

Bei ilibufi enteheme bibume enduringge han i gung erdemu be abka na i sasa okini seme temgetulehe ere meni ajige gurun i teile jalan halame enteheme akdafi banjire anggala amba gurun i gosin algin horon i yabun de goroki ci aname gemu daharangge inu ereci deribumbi kai udu abka na i amban be araha šun biya i genggiyen be niruha seme terei tumen de emu inu duibuleci

Ojorakū heni muwašame folome temgetulerengge abka gecen silenggi be wasimbufi fundehun obumbi banjibumbi enduringge han ede acabume horon erdemu be sasa selgiyembi

Enduringge han dergi babe dailaha juwan tumen cooha kunggur seme geren tasha pi gurgu i gese wargi amargi gurun gemu agūra be jafafi juleri ojoro be temšerengge horon ambula gelecuke kai enduringge han umesi gosin ofi gosime wasimbuha hese gisun juwan jurgan i wasimbuha bithe horonggo bime hūwaliyaasun dade liyeliyefi sarkū ofi beye jobolon be baiha

Enduringge han i genggiyen hese isinjire jakade amgafi teni getehe gese meni wang gaifi dahahangge horon de gelere teile waka erdemu de dahahangge kai enduringge han gosifi kesi isibume dorolome sain cira injere arbun i agūra be bargiyafi sain morin weihuken dahūšangnara jakade hecen i haha hehe uculeme maktarangge meni wang ni bahafi bederehengge enduringge han i buhengge kai

Enduringge han meni irgen banjikini seme cooha be bederebuhe meni facuhūn oho samsiha be gosime meni usin i weile be huwekiyebuhe efujehe gurun de an i ohongge ere ice tan i turgun kai olhoho giranggi de dasame yali banjibuha tuweri orho i fulehe geli niyenggniyeri erin be ucaraha gese oho amba giyali ni da jakade den amba wehe ilibufi san han i ba tumen aniya ojorongge enduringge han i sain de kai

Wesihun erdemunggei duici aniya jorgon biyai ice jakūn de ilibuha

滿文碑文的太清轉寫

Daiqing gurun-i enduringge han-i gung erdemui bei

Daiqing gurun-i wesihun erdemunggei suqungga aniya tuweri jorgon biya de

Gosin onqo hvwaliyasun enduringge han aqaha be efulehengge menqi deribuhe seme ambula jili banjifi qouhai horon enggelejifi dergi baru qing seme jiqi yaya geleme alihakv teri fonde meni sitahvn ejen nan han de tomofi geleme olhome niyengniyeri juhe be fehufi genendere be aliyara gese susai qi inenggi dergi juleri geren jugvn-i qouha siran siran-i gidabuha wargi amargi jiyanggiyvn se alin horo de jailafi bederecere goroki amasi emgeri

Oksome mutehekv heqen-i dorgi jeku geli wajiha tere fonde amba qouha heqen be gaijarangge sahvrun edun bolori erin-i moui abdaha be sihabure tuwai gvrgin de gashai funggala be deijire gese bihe enduringge han warakv be dele erdemu selgiyere be oyonggo obufi hese wasimbufi ulhibume jihede simbe youni obure jiderakv ohode suntebumbi sehe tereqi inggvldai mafuta geren jiyangjiyvn se

Enduringge han-i hese be alifi amasi julesi gisureme yabure jakade meni sitahvn ejen bithe qouhai geren ambasa be isabufi hendume bi amba gurun-i baru aqafi juwan aniya oho mini farhvn liyeliyehun de abkai dailara be hvdulabufi tumen halai irgen jobolon tuxaha ere weile mini emhun beye de bi

Enduringge han nememe wame jenderakv uttu ulhibure bade bi ai gelhun akv mini dergi mafari doro be youni obume mini fejergi irgen be karame hese be aime gaijarakv sehe manggi geren ambasa saisame dahafi uthai emu udu juwan moringga be gaifi qouhai juleri jifi weile be alire jakade

Endurinnge han dorolome gosime kesi-i bilume aqame jakade mujilen niyaman be tuqibume gisurehe xangname buhe kesi dahara ambasa de bireme isinaha dorolome wajiha manggi uthai meni sitahvn wang be amasi du heqen de bederebufi ilihai andan de julesi genehe qouha be bargiyafi wesihvn bedereme irgen be bilure usin-i weile be huwekiyebure jakade goroki hanqiki samsiha irgen gemu dasame jifi tehengge amba kesi wakau

Ajige gurun dergi gurun de weile bahafi goidaha sohon honin aniya du yuwanxuwai jiyang hvng li be takvrafi ming gurun de qouha aisilame genehengge gidabufi jafabuha manggi

Taizu horonggo han damu jiyang hvng li jergi udu niyalma be bibufi gvwa be gemu amasi bederebuhe kesi ereqi amban ningge akv tuttu oqibe ajige gurun geli liyeliyefi ulhiyakv ojoro jakade fulahvn gvlmahvn aniya

Enduringge han jiyangjiyvn be takvrafi dergi babe dailanjiha manggi meni gurun-i ejen amban gemu mederi tun de jailame dosifi elqin takvrafi aqaki seme baiha enduringge han gisun be gaifi ahvn deu-i gurun obufi ba na be youni obuha jiyang hvng li be nememe amasi be yerebuhe ereqi amasi dorolohongge ebereke akv elqin takvrahangge lakqaha akv bihe kesi akv oilori hebe

Dekdefi faquhvn-i tangkan baninafi ajige gurun jecen-i ambasa de goqishvn akv gisun-i bithe arafi unggihe tere bithe be elqin jihe ambasa bahafi gamaha enduringge han hono onqoi gamame uthai qouha jihekv neneme genggiyen hese be wasimbume qouhalara erin be boljome dahvn dahvn-i ulhibuhengge xan be jafafi taqihiyara qi hono dabali kai tuttu oqibe geli urgunjeme

Dahakvngge ajige gurun-i geren ambasai weile ele guweqi ojorakv oho enduringge han-i amba qouha nan han be kafi geli hese wasimbufi neneme emu gargan-i qouha unggifi giyang du be gaifi wang-ni juse sargan ambasa hehe juse gemu jafabuha manggi

Enduringge han geren jiyangjiyvn be ume neqire nungnere seme fafulafi meni hafasa taigiyasa be tuwakiyabuha tuttu amba kesi be isibure jakade ajige gurun-i ejen amban jafabuha juse sargan gemu fe an-i ofi geqen nimanggi kvbulifi niyengniyeri oho olhon hiya forgoxofi erin-i aga oho gese ajige gurun-i gukuhe ba dasame bibuhe mafari doro lakqaha be dahvme

Siraha dergi bai xurdeme ududu minggan bai niyalma gemu banjibuha huwaxabuha kesi de horibuha ere yargiyan-i julgei kouli de sabuhakvngge kai han sui mukei wesihun san tiyan du bai julergi uthai enduringge han-i isinjiha ba tan sourin bi meni sitahvn ejen jurgan-i niyalma de hendufi tan sourin be nonggime den amban badarabufi geli wehe be gaifi

Bei ilibufi enteheme bibume enduringge han-i gung erdemu be abka na-i sasa okini seme temgetulehe ere meni ajige gurun-i teile jalan halame enteheme akdafi banjire anggala amba gurun-i gosin algin horon-i yabun de goroki qi aname gemu daharangge inu ereqi deribumbi kai udu abka na-i amban be araha xun biya-i genggiyen be niruha seme terei tumen de emu inu duibuleqi

Ojoraku heni muwaxame folome temgetulerengge abka geqen silenggi be wasimbufi fundehun obumbi banjibumbi enduringge han ede aqabume horon erdemu be sasa selgiyembi

Enduringge han dergi babe dailaha juwan tumen qouha kunggur seme geren tasha pi gurgu-i gese wargi amargi gurun gemu agvra be jafafi juleri ojoro be temxerengge horon ambula gelequke kai enduringge han umesi gosin ofi gosime wasimbuha hese gisun juwan jurgan-i wasimbuha bithe horonggo bime hvwaliyaasun dade liyeliyefi sarkv ofi beye jobolon be baiha

Enduringge han-i genggiyen hese isinjire jakade amgafi teni getehe gese meni wang gaifi dahahangge horon de gelere teile waka erdemu de dahahangge kai enduringge han gosifi kesi isibume dorolome sain qira injere arbun-i agvra be bargiyafi sain morin weihuken dahvxangnara jakade heqen-i haha hehe uquleme maktarangge meni wang-ni bahafi bederehengge enduringge han-i buhengge kai

Enduringge han meni irgen banjikini seme qouha be bederebuhe meni faquhvn oho samsiha be gosime meni usin-i weile be huwekiyebuhe efujehe gurun de an-i ohongge ere iqe tan-i turgun kai olhoho giranggi de dasame yali banjibuha tuweri orho-i fulehe geli niyenggniyeri erin be uqaraha gese oho amba giyali ni da jakade den amba wehe ilibufi san han-i ba tumen aniya ojorongge enduringge han-i sain de kai

Wesihun erdemunggei duiqi aniya jorgon biyai iqe jakvn de ilibuha

蒙古文碑文拉丁轉寫

Dayičing ulus-un Boγda Qaγan-u erdem bilig-i daγurisγaγsan bei

Dayičing ulus un degedü erdem tu yin terigün on ebül ün segül sora dur

Aγuda örüsiyegči nayiramdaγu boγda qaγan solungγa ulus i elsegsen törü yi ebdebe kemen yekede kilingleǰü bülün qamaγ čireg üd iyen abun solungγa ulus tur čingda ǰoriγlan iregsen čaγ tur dorutus irgen bügüdegür ayuγad ken ber esergülǰen ese čitaluγa tere čag tur öčügüken ulus un eǰen manu nan qan qota dur iyen qorγudaǰu saγuqui dur qabur un mölsün i gesigigsen metü naran emiyegsen atala tabin qonuγ un ǰaγura doruna emüne deki

Ayimaγ büri yin čireg üd manu des des iyer dararuγdaba baraγun qoyitu eteged daki čireg ün tüsimed aγula qada dur γarču nigeken ber uruγsida aluqun ese čitabai qotanu dotura ki idesi ben daγsču mengdegüreküi čaγ tur degedü čireg ün aγta küčün inu türgen sarkin dur namur un čaγ tur modun u nabčis unaqui metü γal un ilči dür sibaγun u örbelge tüleküi metü bülüge

Boγda qaγan erdem bilig iyen aldarsiγulun nigülesküi sedgil iyen uqatuγai kemen ǰarliγ bolurun oruǰu ögbesü čimadur qour kikü ügei ese oruǰu ögbesü bügüde yi činu ečüs bolγamui kemen ǰarliγ boluγsan u qoyina ingγuldai mafuta olan tüsimed

Boγda qaγan u ǰarliγ iyar inaγsi činaγsi elčilen yabuqui dur öčügüken eǰen manu bičig ün sayid čireg ün tüsimed iyen čuγlaγulǰu ügülerün bida yeke ulus luγa elsegseger arban ǰil boluγsan bülüge minu qarangγu dur tenggri dayisun i edügülǰü tümen obuγtu irgen ǰobalang dur učiraba endeber gem üd γaγča nada ača bolbai

Boγda qaγan ǰiči örüsiyeǰü soyun surγaγad uridus un törü ber yabuγlǰu ulus iregen i manu mön kü nadur ǰongkilaγulun bögetele bi ayuqu metü kündü ǰarliγ ača inu yakin dabamu kemen ügülegsen dür olan tüsimed ǰöbsiyeldüǰü ele darui degere said iyen daγaγulun yeke čireg ün emüne ireǰü öber ün gem üd iyen medeged mörgün ǰarbariγsan dur

Boγda qaγan örüsiyen ǰolγaγuluγad sača gegegen taki ünen üges iyen ǰarliγ bolugad wang kiged qaγaγsan tüsimed bügüde dür öglige kesig iyen soyurqaǰu ele qoyinaγsida du qota dur qariγuluγad qamuγ čireg üd iyen quriyan altan ǰiluγa ban egeǰü ulus irgen i örüsiyen tariyan u üile yi kičiyelgegsen dür qola ber oyira dakin badaraγsan irgen manu urγun sinečilen ireǰü saγuγsan anu yeke ibegel büi ǰ-e öčügüken ulus degedü ulus tur [--] üiledegsen [--] tu siraγčin qonin ǰila du yuan šuai ǰiyangqungli ilegeǰü ming ulus i ömülen čireg oduγad

Daruγdaǰu bariγdaγsan u qoyina tayisu suu tu boγda ǰiyangqungli yin ǰerge yin nigen kedün kümün i saγulγaγad busu bügüde yi inu qariγululuγa egün eče ülemǰi örüsiyel yaγun aǰuγu teyin bögetele öčügüken ulus basa mungγaγuraǰu ese medegsen dür ulaγčin taulai ǰila boγda qaγan mani yi dayila geǰü čireg üd iyen ilegegsen dür ulus un eǰen kiged tüsimed manu buruγulaǰu dalai yin qoi dur oruγad elči ilegeǰü else-ye kemen ayiladγaγsan dur

Boγda qaγan ǰöbsiyen soyurγaǰu degüü ulus bolγan nutuγ usun dur manu saγulγaγad ǰiyangqungli yi qariγlǰu öggüluge tegün eče inaγsida türü yi sakiǰu elči ban tasural ügei yabuγlun atala [--] ögkü öčügüken ulus bida [--] sedgil iyer ǰaha yin tüsimed tür iyen ǰokis ügegü üges i bičiǰü ilegegsen bičig i manu elči iregsen tüsimed [--] [--] ayiladγaγsan dur

Boγda qaγan basa aγuda sedgilǰü darui degere čireg ese irelüge gegegen degen sedgigsen iyen oldan uqatuγai kemen čireglekü čaγ iyen dakin dabtan uqaγuluγsan inu čikin eče bariǰu surγaγsan ača ülemǰi büyü teyimü ǰarliγ tur ese oruγsan olan tüsimed ün gem üd manu aburaǰu ülü bolqu bülüge boγda qaγan yeke čireg iyer iyen nan qan qota yi qaγaǰu basa nigen ayimaγ čireg iyen ilegeǰü dalai yin qoi daki qota yi abuγad wang un qatud köbegüd kiged sayid un eme

Köbegüd bugüde yi bariγsan u qoyina boγda qaγan olan tüsimed tür iyen büü köndedkün kemen ǰarliγ bolǰu manu tüsimed tayiǰiyan nar iyer sakiγulbai teyimü yeke örüsiyel kürtegsen dür öčügüken ulus un eǰen tüsimed bariγdaγsan gergei köbegüd tür iyen neyiledüged iǰaγur un yosuγar boluγsan inu ebül ün časun qabur un čaγ tur gesküi metü γangdaγsan γaǰara qura oruγsan metü öčüken ulus un ečus bolqui yi inu

J̌iči baiγulba ebüged ün türü tasuraγsan yi takiǰu ǰalγamǰilaγulba ǰegün eteged ün kedün kedün mingγan bere yin γaǰar daki ulus irgen i toγtaγsan inu ülemǰi örüsiyel büyü eyimü örüsiyel erten eče edüged tür kürtele ese sonsdaluγa qansui mören ü ögede santiyantu γaǰar un emüne

Boγda qaγan u ögede bolǰu saγuγsan saγuri i ǰasaqu yin tulada öčügüken eǰen manu üilečin dür tusiyalγaǰu tabčan saγurin i nemeǰü öndür yeke bayiγuluγad basa čilaγun iyar möngke bei bosqaǰu bürün boγda qaγan u sayin aldar i inu tenggri γaǰar luγa sačaqu boltuγai kemen temdegteye bayiγulbai öčügüken ulus bida üye yin üye dür kürtele itegen sitüǰü amui yeke ulus un aγui yeke aldar adγa

Küčün dür inu qola ba oyira dakin bügüdeger oruǰu ögküi anu yaγun ügületele kedüi ber tenggri γaǰar ǰileken i ürigerlen naran saran u gerel dür adalidqan ǰirubasu ber adali bolqu qamiγa büi čidaqu činegeber čoγulγaǰu temdeg bolγaγai ǰun u uruγuγsan čečeg tenggri yin küiten kiraγuna qubiraγad ǰil-- dulaγana uruγuqui metü tegün dür adali boγda qaγan aγui küčün kiged erdem bilig iyen

Neyite aldarisiγulumui boγda qaγan arban tümen čireg iyer iyen solungγa ulus i dayilaγsan inu bars kiged fi görügesün metü qotala dur daγurisbai yeke čireg üd inu ǰai ǰaba iyen bariǰu matal ügei ǰoriγlaγsan sür ǰibqulang ača inu masi ayuqu metü bülüge boγda qaγan aγui gegegen sedgil iyer iyen örüsiyeǰü baγulγaγsan ǰarliγ kiged arban mör iyer biligsen bilig inu čoγ ǰibqulang yeke böged

Masi nayiramdaγu buyu urida mungγaγuraǰu ese medegsen ü talada öbesüben erkeber bida ǰobalang ud i boγda qaγan u gegegen ǰarliγ kürǰü iregsen dür ünen čaγaγan sayin seregsen metü wang manu oruǰu ögkügsen siltaγan anu adγu küčün ese ayun bügetele erdem bilig i inu küsen oruǰu ögkügsen büi-ǰ-e

Boγda qaγan örüsiyel kesig öglige ban sayurγaǰu ele gegegen čirai kiged mösiyeküi aγali bar aburaǰu bolun sayin mori kiged sayin daqu soyurγad wang i manu ǰobalang ača γarγaǰu ilegegsen inu boγda qaγan u örüsiyel büi-ǰ-e kemen ulus manu bügüdeger bayasulčan daγlaltumui boγda qaγan čireg iyen abun ügede boluγsan siltaγan anu butaraγsan ulus irgen i manu amutuγai kemen örüsiyeged

Tariyan u üile yi kičiyelgeǰü ele ebderegsen ulus i edüge aǰuqui yin yosuγar bolγaγsan inu qubqai yasun dur miqa bütügsen metü ebül ün ündüsün qabur un čaγ luγa učiraltuγsan metü bolbai yeke mören ü ǰaqa dür öndür yeke čilaγun bayiγulǰu san qan u γaǰar tümen on engkeǰikü inu boγda qaγan u suu buyan u küčün büi-ǰ-e

Degedü erdem tü yin dörbetüger on ebül ün segül sara yin sine yin naimana bayiγulba