維普斯語

本頁使用了標題或全文手工轉換
維基百科,自由的百科全書
維普斯語
vepsän kel'
母語國家和地區俄羅斯
區域卡累利阿共和國英格里亞沃洛格達州
族群維普斯人
母語使用人數
3,610 (2010年數據)[1]
語系
文字拉丁字母(維普斯語字母)
語言代碼
ISO 639-3vep
ELPVeps
維普斯語

維普斯語[2]vepsän kel'),是維普斯人的語言,屬於烏拉語系芬蘭-烏戈爾語族芬蘭語支。該語言與芬蘭語卡累利阿語關係很近,也是用拉丁字母書寫。

根據前蘇聯的統計,1989年底共有約12500人自稱是維普斯人。

維普斯語分布範圍(圖中Vepsian顯示的範圍)

根據該民族的分布範圍,維普斯語可分為三種主要方言。它們分別是使用於奧涅加湖附近北至彼得羅扎沃茨克南及斯維里河的區域內的維普斯語北部方言、使用於聖彼得堡地區和沃洛格達州維普斯語中部方言和同樣使用於聖彼得堡地區的維普斯語南部方言。其中,維普斯語北部方言看起來與其他兩者有較明顯的不同,但是儘管如此,操三種不同方言的人彼此之間還是能相互理解。北部方言使用者稱其自己為「lüdikad」或「lüdilaižed」。

現今在俄羅斯,共有五所國立學校的超過三百五十名學生在校學習維普斯語。[3]

語言學分類[編輯]

維普斯人的旗幟

維普斯語是芬蘭語支中剩存語言中最東部的一門語言。由於在相對隔離的環境中演變,維普斯語缺少一些在親屬語言中的特徵,例如輔音強度轉換及輔音的音長對比。原始的元音音長也大多數消失了(北部方言例外,還保留了 ii 和 uu)。同時維普斯語還保留了一些古老的特徵。

維普斯語最接近的語言是呂迪語,通過它連接更廣泛的芬蘭語支的方言連續體。

維普斯語也展示了一些有自己特色的創新,例如音節結尾的輔音 *l 的發聲,以及名詞變格系統的擴張。

語法[編輯]

維普斯語是一種黏著語

名詞變格[編輯]

二十世紀三十年代蘇聯出版的為維普斯語使用者編寫的教科書

維普斯語中共有二十三個格,與其他芬蘭語支的語言相比要更多一些。如利沃尼亞語有八個格,已經幾乎消亡的瓦佳語十個(亦有十五個的說法)、伊喬里亞語十一個、愛沙尼亞語十二個、芬蘭語卡累利阿語十五個。

單數形式 眾數形式
主格(Nom.) nado 「嫂子」 nadod
屬格(Gen.) nadon nadoid'en or nadoiden
賓格(Acc.) nadon, nado (在一些情況下) nadod
部分格(Part.) nadod nadoid
變格(Transl.) nadoks nadoikš
欠格(Abess.) nadota nadoita
共格(Com.) nadonke nadoidenke
內格(Ine.) nados nadoiš
出格(Ela.) nadospäi nadoišpäi
入格(Ill.) nadoho nadoihe
接格(Ade.) nadol nadoil
離格(Abl.) nadolpäi nadoilpäi
向格(All.) nadole nadoile
指示格(Essive-Instructive) nadon nadoin
經由格(Prol.) nadodme nadoidme
第一接近格(App. Ⅰ) nadonno nadoidenno
第二接近格(App. Ⅱ) nadonnoks nadoidennoks
起始格(Egressive) nadonnopäi nadoidennopäi
第一到格(Term. Ⅰ) mechasai 「直到這一片森林」 mecoihesai 「直到這許多片森林」
第二到格(Term. Ⅱ) nadolesai nadoilesai
第三到格(Term. Ⅲ) noressai 「這些天來」 --
第一附加格(Add. Ⅰ) mechapäi 「朝著一片森林的方向」 mecoihepäi 「朝著許多片森林的方向」
第二附加格(Add. Ⅱ) nadolepäi nadoilepäi

人稱代詞[編輯]

人稱代詞直接源自於芬蘭-烏戈爾語族

維普斯語 漢語
minä
sinä
hän 他、她、它
我們
你們
他們、她們、它們

數詞[編輯]

數字 維普斯語
1 üks'
2 kaks'
3 koume
4 nell'
5 viž
6 kuz'
7 seičeme
8 kahesa
9 ühesa
10 kümne
11 üks'toštkümne
12 kaks'toštkümne
20 kaks'kümne
34 koumekümne nell'
100 sada
1000 tuha

書寫系統[編輯]

講維普斯語的視頻,可選擇維普斯語、英語或俄語字幕

現在的維普斯語字母是建立在拉丁字母基礎之上的[4]。維普斯語字母表共有二十九個字母,其中二十二個直接來自於拉丁字母, 還有六個是在基本的拉丁字母之上加上附加符號得到的衍生拉丁字母。排在最後的一個字母則是表示前一個輔音齶化撇號

維普斯語字母表:

大寫字母
A B C Č D E F G H I J K L M N O P R S Š Z Ž T U V Ü Ä Ö '
小寫字母
a b c č d e f g h i j k l m n o p r s š z ž t u v ü ä ö '

範例[編輯]

寫有俄語和維普斯語的指示牌

維普斯語《世界人權宣言》第一條: Kaik mehed sünduba joudajin i kohtaižin, ühtejiččin ičeze arvokahudes i oiktusiš. Heile om anttud mel’ i huiktusentund i heile tariž kožuda toine toiženke kut vel’l’kundad.[5]

對照:

卡累利阿語《世界人權宣言》第一條: Kai rahvas roittahes vällinny da taza-arvozinnu omas arvos da oigevuksis. Jogahizele heis on annettu mieli da omatundo da heil vältämättäh pidäy olla keskenäh, kui vellil.[6]

芬蘭語《世界人權宣言》第一條: Kaikki ihmiset syntyvät vapaina ja tasavertaisina arvoltaan ja oikeuksiltaan. Heille on annettu järki ja omatunto, ja heidän on toimittava toisiaan kohtaan veljeyden hengessä.[7]

漢語《世界人權宣言》第一條: 人人生而自由,在尊嚴和權利上一律平等。他們賦有理性和良心,並應以兄弟關係的精神相對待。[8]

參考文獻[編輯]

  1. ^ Veps. Ethnologue. [2020-05-19]. (原始內容存檔於2021-05-02) (英語). 
  2. ^ “丝绸之路”经济带沿线国家语言词条选译 (PDF). 俄羅斯語言文學與文化研究. 2016 [2020-05-09]. (原始內容存檔 (PDF)於2021-01-16) (中文). 
  3. ^ The Vepsian Culture Society in Karelia celebrates its 15th anniversary. The Official Web Portal of the Republic of Karelia. [2013-12-09]. (原始內容存檔於2018-09-01) (英語). 
  4. ^ The government of the Republic of Karelia approved the Veps language alphabet. The Official Web Portal of the Republic of Karelia. [2011-01-08]. (原始內容存檔於2011-07-16) (英語). 
  5. ^ Mehen oiktuziden ühthine deklaracii (PDF). OHCHR. [2020-05-19]. (原始內容存檔 (PDF)於2021-04-25) (vep). 
  6. ^ Ristikanzan oigevuksien yhtehine deklaratsii. OHCHR. [2020-05-19]. (原始內容存檔於2021-01-21) (krl). 
  7. ^ Ihmisoikeuksien yleismaailmallinen julistus. OHCHR. [2020-05-19]. (原始內容存檔於2021-01-26) (芬蘭語). 
  8. ^ 世界人权宣言. OHCHR. [2020-05-19]. (原始內容存檔於2021-05-01) (中文). 

外部連結[編輯]